Advertisement

सडक केका लागि हो ?

२०७९ भाद्र ३, शुक्रबार ०७:१९
१६५
उद्धब बञ्जारा

सडकमा व्यापार गर्न पाइन्छ कि पाइँदैन भन्ने विवाद गर्नुअघि एउटा प्रश्नको जवाफ खोज्नुपर्छ– सडक केका लागि हो ? सरल जवाफ हो– हिड्न र गुड्न। अनि सडक यत्तिकै बन्दैन। काठमाडौंका अधिकांश सडकको निर्माण घर बनाउँदा जग्गाधनीले सडक फराकिलो पार्नका लागि दायाँबायाँ स्वतः छाडिएको जग्गाबाट तथा घर भत्काएर पनि बनाइएका हुन्। स्वतः छाडिनुको अर्थ समाजमा आपसी छलफल वा सहमतिमा निश्चित चौडाइका लागि बाटो छाडेर घर बनाउने हो। कतिपय घर–जग्गाको पूर्जा हेर्ने हो भने घरअगाडि बाटोमा परेको चार पाँच फीट भन्दा बढी नाप्नुपर्ने हुन्छ। हिजो कसैको जग्गाजमीन वा घर आँगन नै आज सडक बनेको हो। कतिपयले सम्पत्ति कर भनेर फराकिलो बाटोमा परेको जग्गाको अहिलेसम्म कर तिरिहेका हुन्छन्। कुनै बेलाको फराकिलो बाटो अब साँधुरो हुनसक्छ। अझ फराकिलो बनाउन भनेर दायाँबायाँका घर बिना मुआब्जा भत्काउने गरिन्छ। यस क्रममा कतिपयले घर सानो हुन्छ त कतिपय विस्थापित हुनपुग्छन्। सम्पत्ति गुमाउनु पर्दाको यो स्थिति कम्ती दुःखदायी हुँदैन। सडकका नाममा छाडिएका वा खोसिएका जग्गा सडककै नाममा प्रयोग गर्दा बरु केही अर्थ लाग्छ तर पार्किङस्थल बनाउने र पैसा उठाउनु तथा पसल थाप्न दिनु तर्कसंगत कुरा होइन।